Het af te werken programma is in principe in elk dorp hetzelfde en verloopt volgens het volgende strakke schema:
- 16u00: start van de AIDS-voorlichtingssessie;
het publiek wordt gelokt met enkele dansen van de Troupe Lanaya;
- 16u25: einde van de dansen;
start van het theaterstuk, uitgevoerd door de Troupe Lanaya;
- 17u20: einde van het theaterstuk;
interactie met het publiek onder leiding van animator Moussa Sangaré;
- 18u00: einde van de AIDS-voorlichtingssessie.
Het schema is inderdaad strak te respecteren. Immers, voor 16u00 kan niet begonnen worden, vermits de zon te fel schijnt en er altijd mee rekening moet gehouden worden dat het publiek niet volledig in de schaduw kan zitten. Na 18u00 wordt het hoog tijd de sessie te beëindigen, aangezien het begint te schemeren en er besloten is het programma zonder lichtinstallatie uit te voeren. Bovendien laat dit toe om het decor en de geluidsinstallatie nog bij het schemerlicht op te ruimen. Eenmaal het donker is, zie je immers niets meer, vermits geen elektriciteit in de dorpen…
Om de medewerking en de goodwill van de dorpelingen te bekomen, ben ik eerst in elk dorp persoonlijk de (officieuze) toestemming aan de ‘délégué’, ofwel de dorpsverantwoordelijke, gaan vragen om te mogen optreden. Om administratief echter helemaal in orde te zijn, ben ik vervolgens op de gemeentehuizen van de twee gemeenten waarvan de dorpen deel uitmaken, ook nog eens de (officiële) toestemming gaan vragen. Goni en Kamadena behoren tot de gemeente Dokui. Toni, Dara en Bankoumani daarentegen maken deel uit van de gemeente Nouna. Via ATUJB die een samenwerkingsakkoord heeft met het district sanitaire van Nouna, worden alle lokale ‘Centres de Santé et de Promotion Sociales’ (CSPS) (ofwel de lokale medische hulppost in de dorpen), op de hoogte gebracht van onze komst.
Goni: voorstelling van de troupe
Voor de eerste keer op tournee in de brousse, dat betekent een zo goed mogelijke voorbereiding, maar je weet toch niet echt waaraan je je kan verwachten. Een permanente evaluatie na elke voorstelling is dan ook noodzakelijk om eventuele tekortkomingen onmiddellijk bij te sturen. Ons eerste optreden in Goni op 22 februari kan maar best als een try-out beschouwd worden. Vele dingen lopen mis. Zo krijgt de terreinwagen van Kantigiya twee keer een platte band op weg naar Goni, waardoor de geluidsinstallatie pas om 17u00 operationeel is. Verder zijn de coulissen die ik besteld heb voor de tournee, nog niet af en spelen een aantal acteurs tot mijn grote verbazing zonder het gepaste kostuum voor hun rol. Tijdens de voorstelling merken we dat het echt noodzakelijk is dat de acteurs een micro gebruiken, want het publiek maakt te veel lawaai en het heeft geen zin hen elke keer opnieuw tot stilte aan te manen. Het goede nieuws dan weer is dat de geluidsinstallatie van Kantigiya met zes micro’s uitgerust is, waarvan twee draadloos zijn. Hoewel de acteurs niet gerepeteerd hebben op het gebruik van een micro, maken ze er het beste van. Aangezien we niet op tijd begonnen zijn, eindigt de voorstelling logischerwijze in het donker.
Goni: de cabaret-scène
De balans van de eerste voorstelling is: goed voor een eerste keer, maar tegelijk voldoende punten die verbeterd moeten worden. Op dinsdag 24 februari spring ik dan ook op mijn brommer richting Goni voor een eerste tussentijdse evaluatie met de troupe. Eerst en vooral eigenlijk om de acteurs een hart onder de riem te steken. Velen zijn nog een beetje onzeker in hun rol, maar ik verzeker hen dat het bij elk optreden beter zal gaan. Het is nu niet de moment om de moed te verliezen! Bovendien wijs ik hen op het feit dat het echt noodzakelijk is dat één ieder tijdens de voorstelling het gepaste kostuum draagt. De volgende keer spelen we op verplaatsing in Kamadena, dus dat betekent iedereen op tijd ter plaatse, plus iemand moet ook op voorhand aanwezig zijn om het nodige water, en de stoelen en banken voor op de scène en in de coulissen te regelen.
Goni: Wango en Ousmane doen het gebruik van de condoom uit de doeken
Kamadena, 28 februari 2009. Alle leden van de troupe zijn goed op tijd aanwezig. De grote afwezige is echter de délégué die zonder iemand van onze komst op de hoogte te brengen, is vertrokken. Bovendien leer ik dat de persoon die de functie van délégué uitoefent, sinds een administratieve hervorming van een aantal jaren geleden, eigenlijk geen enkele concrete macht meer heeft, hoogstens nog een moreel gezag. Als je concreet iets wil geregeld krijgen, kan je beter bij de ‘conseiller’ van het dorp terecht. En in Kamadena komen délégué en conseiller, naar we vernemen, niet goed overeen. Vandaar dat de conseiller een beetje uit de lucht komt gevallen, wanneer we hem het plan uit de doeken doen. Desalniettemin is de man van goede wil en doet het nodige om water, stoelen en banken op de plaats van de voorstelling te krijgen.
Kamadena: de voorstellingsplaats
Kamadena: de dansers aan het werk
Voor de rest verloopt de sessie goed. Op zaterdag is het marktdag in Kamadena, dus dat betekent voldoende toeschouwers. Na de voorstelling, bij de ‘ondervraging’ van het publiek door Moussa, zijn het vooral de aanwezige kinderen die zin hebben om op de vragen te antwoorden. De volwassenen slaan het hele gebeuren eerder zwijgend gade. Tijdens en na het stuk beklaagt Moussa zich dat de acteurs de boodschap niet 100% gebracht hebben zoals hij het wou, en hij maakt dit de acteurs ook duidelijk op een misschien niet al te tactvolle manier. Nu ja, iedere regisseur heeft zijn stijl.
Kamadena: de geluidsinstallatie van radio Kantigiya, la voix des sans-voix
Kamadena: de cabaret-scène vanuit de coulissen
Kamadena: de zon gaat onder.
De volgende afspraak is op 5 maart in Toni en een goede samenwerking met de dorpsbewoners van Toni zou normaal niet al te moeilijk mogen zijn, aangezien er een ‘plaisanterie’-relatie bestaat tussen de dorpen Goni en Toni, wat wil zeggen dat de bewoners van beide dorpen met mekaar de draak mogen steken, zonder dat dit ooit aanleiding mag geven tot een conflict. Gezien deze bijzondere relatie tussen beide dorpen, bestaat er een hartelijke band tussen de bewoners. Ik wil echter geen risico’s lopen en draag Arsène, de verantwoordelijke van de troupe, op om nog voor 5 maart de conseiller van het dorp te verwittigen.
Toni: voorstellingsplaats
En inderdaad, op donderdagnamiddag worden we goed in Toni ontvangen. We krijgen voldoende water, stoelen en banken ter onzer beschikking. Toni blijkt echter een beetje in slaap gevallen te zijn, het is alleszins geen marktdag en de dorpelingen komen druppelsgewijs op de plaats van de voorstelling aan. Op het einde is echter een grote massa samengetroept en vindt er een optimale interactie plaats tussen Moussa en het publiek. De ‘major’, d.i. de hoofdverpleger van het CSPS, feliciteert ons met de voorstelling en vertelt ons dat hij al lang op een dergelijk initiatief zit te wachten. De inwoners van Toni zijn tevreden hun plaisanterie-partners te hebben mogen ontvangen en bieden ons na de voorstelling nog een maaltijd aan. Met een voldaan gevoel keren we terug naar Nouna.
Toni: het publiek in Toni
Toni: Na de voorstelling bespreekt Moussa de verschillende rollen met het publiek
Op maandag 9 maart spelen we in Dara. Opnieuw is het marktdag, dus dat belooft voor de opkomst van het publiek. Aan de locatie van de voorlichtingssessie zal het in ieder geval niet liggen, want de voorstelling gaat door op de ‘speelplaats’ van de lagere school, in de schaduw van drie grote bomen. Voldoende plaats voor iedereen. Toch valt de opkomst van het publiek een beetje tegen, misschien omdat het de vorige dag, 8 maart, internationale vrouwendag is geweest, iets wat toch wel serieus wordt gevierd in Burkina. Voor de eerste keer krijgen we, van de directeur van de school, schoolbanken ter beschikking om mooi de speelruimte af te bakenen. Tot mijn groot ongenoegen is Moussa veel te laat ter plaatse en beginnen we de voorstelling zonder hem. Wederom valt de interactie met het publiek een beetje tegen en beëindigen we de sessie in het donker.
Dara: bevochtiging van het terrein tegen het opwaaiende stof
Dara: op de speelplaats van de lagere school
Dara: Overleg in de coulissen
Dara: interactie met het publiek
Voor ons laatste optreden op 14 maart in Bankoumani heb ik aan iedereen gevraagd om nog eens een extra inspanning te doen. En dat loont blijkbaar de moeite, want de voorstelling verloopt goed, zeer goed! Wat op het eerste zicht een te krappe locatie lijkt, de marktplaats midden in het dorp, wordt in tweede instantie, met een wat onorthodoxe afbakening van de speelruimte (een boom en een paal maken er deel van uit), een zeer mooie en gezellige voorstellingsplaats. Al te veel plaats voor het publiek is er niet, wat wil zeggen dat de toeschouwers een beetje opeengepakt zitten en de ruimte rond het ‘podium’ goed opgevuld is. De sessie gaat perfect getimed van start. De acteurs spelen hun rol met het nodige vertrouwen en na de voorstelling van het theaterstuk volgt een goede interactie met het publiek. Ik kan mij geen mooiere sessie voorstellen om de voorlichtingstournee mee af te sluiten. Opnieuw hebben de inwoners van Bankoumani voor de bezoekers een maaltijd voorzien, wat het succes compleet maakt. Dankjewel Bankoumani!
Bankoumani: voorstellingsplaats
Over het algemeen ben ik heel tevreden over het verloop van de AIDS-voorlichtingscampagne. Al de activiteiten die voorzien waren, d.i. een vorming van vier dagen en een reeks van optredens in vijf dorpen, hebben we kunnen uitvoeren zoals gepland. Bovendien ben ik ook tevreden over het team waarmee ik samengewerkt heb. Ondanks de meningsverschillen heerste er een positieve werksfeer. Ik ben blij te kunnen zeggen mensen gevonden te hebben die in staat zijn om het plan van een dergelijke sensibiliseringsactie in de praktijk om te zetten.
De vraag of we de verschillende boodschappen in verband met AIDS correct en effectief hebben overgebracht, is voor mij persoonlijk een beetje moeilijk te beoordelen, aangezien ik zelf onvoldoende djoela begrijp, d.i. de taal waarin het theaterstuk is opgevoerd. De hoofdvraag in het begin die een beetje angst inboezemde, was de volgende: zullen de acteurs van de troupe Lanaya de Goni die geen professionele acteurs zijn, in staat zijn om de voorlichtingsboodschappen in verband met AIDS correct te formuleren? Wat zeker is, is dat we in de loop van de tournee een positieve evolutie hebben gezien in hun prestatie. Zoals gezegd, in het begin zocht ieder nog een beetje zijn rol, maar tijdens de laatste voorstelling, was het duidelijk, zelfs voor iemand die onvoldoende djoela begrijpt, dat de acteurs met het nodige vertrouwen op de scène stonden. En ik ben ervan overtuigd dat dit voornamelijk de grote troef van deze voorlichtingsactie is geweest en nog altijd is, nl. dat het dorpelingen zijn (en geen professioneel team als dusdanig) die de AIDS-problematiek aan hun collega-dorpelingen hebben uitgelegd, zelfs wanneer de boodschappen misschien niet 100% correct zijn overgebracht. En hiervoor bedank en feliciteer ik werkelijk alle leden van de troupe Lanaya de Goni, omdat ze nooit de moed verloren hebben om een dergelijke problematiek die toch niet de meest eenvoudige is, uit de doeken te doen.
Er zijn twee punten die ik onthoud voor mezelf en die nog verbeterd kunnen worden bij een eventuele volgende keer. Vooreerst mag ik, als algemeen verantwoordelijke van het project, er niet aan twijfelen om te blijven hameren op de stiptheid van elke deelnemer aan het project. Een activiteit kan best goed gepland en georganiseerd zijn, maar wanneer men niet op het geplande aanvangsuur van start gaat, kan dit de hele activiteit in gevaar brengen. Vervolgens is het noodzakelijk om zo goed mogelijk samen te werken met de mensen die zich op het terrein bevinden, d.i. de conseiller van het dorp en de hoofdverpleger van het CSPS, opdat de dorpelingen zo veel mogelijk gemobiliseerd worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten