woensdag 26 november 2008

Week 03/11/08 – 23/11/08: een uitdaging genaamd ‘Mustapha’

Alle koulijders in België kunnen zich warmen aan de gedachte dat het kwik hier in Nouna nog elke dag vlotjes boven de 30°C uitstijgt. De nachten worden terug wel wat frisser. De Burkinezen beginnen mutsen op te zetten en dikke jassen aan te trekken. De ‘grote’ koude is immers in aantocht. Concreet betekent dit dat de temperatuur ’s nachts wel tot 14°C kan dalen! Een angstwekkende gedachte voor mensen die in de periode maart tot mei temperaturen van 45°C en meer gewoon zijn. Op dit moment begint echter ook het vele stof zijn tol te eisen. Vele leerlingen lopen rond met een verstopte neus en het stof zoekt werkelijk haar weg in alle lichaamsholten die niet bedekt zijn.

Yacouba en Arsène, goed ingepakt tegen de koude en het stof

Op school word ik nog maar eens op een andere manier geconfronteerd met de belabberde financiële toestand van sommige leerlingen. Uit mijn ervaring als musicus draag ik het adagium ‘oefening baart kunst’ hoog in het vaandel. Als gemotiveerde leerkracht wens ik mijn leerlingen dan ook zoveel mogelijk oefeningen te laten maken. In die zin heb ik besloten om dit jaar per trimester twee extra huistaken te geven. Voor overhoringen of huistaken zijn er echter geen voorgedrukte bladen met hoofdding van de school. De leerlingen halen de bladen gewoon uit hun schriften. Dit betekent dat hoe meer overhoringen of huistaken je als leerkracht laat maken, hoe dunner de schriften van de leerlingen worden. Afgelopen week kreeg ik de opmerking van een leerlinge dat, als het zo doorgaat met het ‘grote’ aantal (naar Burkinese normen) overhoringen en huistaken, ze op het einde niet genoeg bladen in haar schrift van wiskunde zal overhouden. Vele leerlingen hebben immers slechts de middelen om voor elk vak één schrift te kopen en als die vol is, is er geen geld om een nieuwe te kopen.

De werf van de laatstejaars 'bouwkunde'

Ondertussen zijn de leerlingen van het laatste jaar ‘bouwkunde’ voor hun praktijklessen bezig een nieuwe woning te bouwen,… vlak naast mijn huisje. Aangezien de praktijklessen doorgaan op zaterdagvoormiddag vanaf 8 uur, kan ik uitslapen op zaterdag dus wel vergeten. Nu ja, echt uitslapen is er toch niet meer bij, aangezien de zon elke dag om 6 uur opkomt en ik de gewoonte heb om met de zon op te staan. Dus ook in het geval dat het de vorige avond laat is geworden en ik echt wil uitslapen, ben ik om 7 uur klaar wakker… Hierbij nog een aantal foto’s van de werf waarop de gasten van het derde jaar ‘maçonnerie’ hun stiel oefenen.

het opscheppen van de beton


de funderingen worden opgevuld met de beton uit de kruiwagen

In het lasatelier wordt meer en meer duidelijk welk vlees we in de kuip hebben. Eens te meer besef ik dat Innocent en ik niet alleen de taak hebben om de leerjongens de stiel van het lassen aan te leren, maar ook om hen op menselijk en maatschappelijk vlak te vormen. Op het einde van elke werkweek, op zaterdagnamiddag, houden we een korte groepsvergadering om te bespreken wat we de afgelopen week zoal gefabriceerd hebben, welke vorderingen er op technisch vlak zijn gemaakt, welke problemen zich hebben gesteld, enz. We proberen dit te doen in een sfeer van openheid en we stimuleren de gasten ook om de problemen die ze de afgelopen week ondervonden hebben, zelf op tafel te gooien. Innocent en ik hechten er immers veel belang aan dat er een vertrouwensband ontstaat tussen de groepsleden onderling. Op het einde van de vergadering krijgen de gasten het geld waarmee ze op zondag hun werkkledij kunnen wassen.

Innocent laat zien aan Amadou hoe je met een slijpmolen werkt.

Zo is bijvoorbeeld tijdens de afgelopen weken gebleken dat Boureima een laatkomer is. De gasten moeten ’s morgens om 7 uur stipt in het atelier aanwezig zijn. Als iemand ziek is of om één of andere reden niet kan komen, verwachten we dat hij ons verwittigd. Boureima is dus verschillende keren te laat komen opdagen en we hebben hem er dan ook fijntjes op gewezen dat hij zal zorgen dat dit in de toekomst niet meer voorkomt. Punctualiteit is immers een eigenschap die iedereen ten goede komt. Amadou is een harde werker die op technisch vlak (door zijn ervaring in een ander atelier) het meest vergevorderd is. Op die manier vormt hij een goed voorbeeld voor Boureima en Mustapha. Op dit moment is Amadou de enige van de drie die al effectief aan het lassen is. Innocent laat Amadou de stukken zoveel mogelijk zelf aan elkaar lassen. Daar waar het te moeilijk wordt, neemt Innocent over. Achteraf wordt al het laswerk natuurlijk nog eens grondig door de leermeester gecontroleerd. Met zijn grote gestalte vormt Amadou ook zo wat de natuurlijke leider van de drie gasten. Boureima en Mustapha zijn op dit moment voornamelijk bezig met het op maat snijden van de stukken en met het assisteren van Innocent en Amadou bij de uitvoering van het laswerk.

Amadou aan de slag met de boormachine

De meest vette kluif, en daarmee ook de grootste uitdaging voor Innocent en mijzelf, doet zich echter voor in de figuur van Mustapha. Hopelijk wordt het geen kluif waar we onze tanden op zullen stukbijten. De laatste weken is gebleken dat Mustapha een jongen is waarmee we enig geduld zullen moeten hebben. Op dit moment is zijn grootste probleem het feit dat hij zeer veel moeite heeft om de zaken die we hem aanleren, te onthouden. Tijdens de lessen blijkt hij weinig geconcentreerd en alles zo wat op goed geluk te doen zonder er veel bij na te denken. Hiermee stelt hij het geduld van Innocent danig op de proef. Vaak is Mustapha met zijn gedachten ergens anders wanneer Innocent hem vraagt te herhalen wat hij hem juist gezegd heeft.

Boureima bij het schilderen van een raam

Innocent en ik zijn op zoek gegaan naar de oorzaak van dit probleem, maar ik zal hier uit respect voor Mustapha niet verder op ingaan. In ieder geval is Mustapha een jongen met een goed karakter die het accepteert dat je hem verbetert wanneer hij iets fout heeft gedaan, en die vaak zelf ambetant wordt van zijn eigen onbeholpenheid. Innocent en ik willen in het atelier dan ook een begin maken met Mustapha zo veel mogelijk positief te stimuleren, en hem te laten voelen dat hij wel dingen kan en goed doet. Tegelijk beseffen we dat dit veel moeite en inspanning zal kosten. Innocent heeft al gezegd dat hij wat het lassen betreft, veel meer tijd zal nodig hebben dan de andere twee. Wat het lezen en schrijven betreft, gaat het niet slecht. Ik zal hem zodanig drillen dat de letters, woorden en zinnen uit zijn oren komen. Een dergelijk geval als Mustapha doet je wel vragen stellen over opvoeding en de mogelijkheden ervan. Als je een kind niet positief stimuleert, betekent dit dan dat je het automatisch negatief stimuleert?

Le grand Mustapha aan het snijden

Tenslotte blijken Amadou, Boureima en Mustapha trouwe moslims die elke dag hun matje uitrollen om het gekende gebedsritueel uit te voeren en die elke vrijdagvoormiddag naar de moskee gaan. Innocent en ik kunnen dit wel appreciëren. Het toont immers aan dat ze in hun geloof een stuk nederigheid tentoonspreiden ten aanzien van het universum dat hen omringt. En aangezien nederigheid een poort is tot geluk, hebben we het met deze gasten nog niet zo slecht getroffen.

Het einde van de maand november nadert en dit betekent niet alleen dat het oogstseizoen op zijn einde loopt, maar ook dat het dorp Goni weer via de normale ‘weg’ toegankelijk wordt. Al het water dat de weg tussen Dara en Goni tijdens het regenseizoen blank heeft gezet, is immers opgedroogd. Wat op sommige plaatsen van de weg overblijft, kan de vergelijking met een patattenveld makkelijk doorstaan. Het ideale moment is dus gearriveerd om de band met mijn dans- en theatergroep uit Goni weer op te nemen.

De aankoop van de verlichtingskit
vlnr: collega Rafaël, het team van Adolphe, Suzanna en Adolphe Sanon

Bij het afscheid van de groep op het einde van het vorige seizoen heeft de voorzitter mij gevraagd of ik niet voor een lichtinstallatie kon zorgen zodat de groep ook ’s avonds zou kunnen repeteren. In het dorp is er immers geen elektriciteit. Terug in België heb ik dit aan mijn supporters voorgesteld en een gulle schenker heeft mij 500 € gegeven voor de aankoop van deze installatie. Ondertussen heb ik de verlichtingskit die op zonne-energie werkt, een maand geleden aangekocht bij Adolphe Sanon, een toffe Burkinees die vijf jaar in Duitsland heeft gestudeerd en een doctoraat heeft geschreven in verband met de mogelijkheden van zonne-energie. Het betreft een zeer eenvoudige installatie die bestaat uit één zonnepaneel, een batterij, twee kleine buislampen, twee contactdozen, twee schakelaars en natuurlijk een hele hoop kabels. Wanneer de batterij volledig opgeladen is, kunnen de lampen elk vier uur licht geven.

Yacouba en Arsène zijn erin geslaagd om de volledige verlichtingskit op hun moto te binden.

Afgelopen zondag 23 november 2008 zijn Arsène, de verantwoordelijke van de dans- en theatergroep, en Yacouba de verlichtingskit in Nouna komen afhalen. Hoewel ik eerst mijn bedenkingen had, zijn ze erin geslaagd om de volledige installatie op hun moto te binden en zo naar Goni te transporteren. In de namiddag ben ik dan zelf naar Goni gereden om te controleren of alles goed was aangekomen. Daar heb ik meteen dan ook de hele groep nog eens terug gezien. Volgende zondag 30 november rijd ik nog eens terug met een collega van het CFP om de eigenlijke installatie van de verlichtingskit in orde te brengen. Eenmaal de kit goed geïnstalleerd is, kan de groep al met repetities ’s avonds beginnen. Vanaf het begin van het tweede trimester zullen we dan met de sensibiliseringssessies in het kader van de alfabetisering van start gaan.

De verlichtingskit is goed in Goni aangekomen.

maandag 3 november 2008

Week 20/10/08 – 02/11/08: Start van de lasopleiding

Op het CFP verloopt het begin van het schooljaar zonder al te veel problemen. Ik krijg wel weer een malaria-aanval van eerste categorie te verwerken, maar dankzij een efficiënt geneesmiddel (van Belgische makelij trouwens), ben ik na drie dagen al terug op de been. Ik heb drie klassen: eentje van 65 leerlingen, eentje van 52 en eentje van 27. Tijdens de eerste les in de klas van 27 schrik ik mij een hoedje: wat een rust en stilte! Het enige probleem dat zich stelt, is het nog altijd te uitgebreide programma voor een te kort schooljaar. Er zal weer wat kunst en vliegwerk aan te pas komen om het programma in de drie klassen op een min of meer aanvaardbare manier af te werken.

Met drie weken vertraging kunnen we op maandag 20 oktober 2008 eindelijk met de opleiding in het lasatelier van start gaan. De twee factoren die de vertraging hebben veroorzaakt, zijn enerzijds de installatie van een getriphaseerde elektriciteitskabel voor de stroomtoevoer in het atelier en anderzijds de aankoop van een metaalschaar in Ouagadougou.

De getriphaseerde elektriciteitskabel met bijhorende meter wordt geïnstalleerd.

Op woensdag 08 oktober 2008 zijn de mensen van de Sonabel, de Burkinese elektriciteitsmaatschappij, present om een getriphaseerde kabel en een nieuwe elektriciteitsmeter te plaatsen. Deze speciale kabel is noodzakelijk opdat de laspost en al de zware apparaten die we eventueel later in het atelier zullen gebruiken, volledig veilig kunnen functioneren. Hierna moet echter het hele elektriciteitsnetwerk in het atelier zelf nog eens nagekeken worden, want blijkbaar heeft de eerste elektricien zijn werk niet goed gedaan. Op woensdag 15 oktober 2008 arriveert dan ook de metaalschaar die we door onze goede vriend Célestin Zerbo in Ouagadougou hebben laten aankopen. Deze schaar is het laatste apparaat waarover we nog niet beschikten om alle basiswerkzaamheden te kunnen uitvoeren.

De nieuwe elektriciteitsmeter


Het team van het lasatelier: Amadou, Boureima, Innocent en Mustapha
(met de nieuwe metaalschaar rechts vooraan)

Zoals gezegd zullen we de komende twee jaar drie leerlingen in het lasatelier vormen. Onze drie gasten hebben een heel verschillend niveau. De eerste heet Amadou Koné, is 21 jaar oud en is naar school geweest tot het vierde jaar middelbaar. Hij heeft al enkele jaren ervaring in een ander lasatelier opgedaan, waardoor hij reeds zeer nauwkeurig metaal kan snijden, maar hij heeft nooit de kans gekregen om ook te lassen. De tweede heet Boureima Zon, is 18 jaar oud en is naar school geweest tot het tweede jaar middelbaar. Boureima heeft geen enkele ervaring en is dan ook een nieuwkomer in het vak. Zijn voordeel is echter wel dat hij vlot Frans spreekt. Onze derde leerjongen daarentegen, Mustapha Balima, zoon van de imam van de grote moskee in Nouna, spreekt enkel Djoula en is nooit naar school geweest. Hij kan dus lezen noch schrijven. Ook op het vlak van lassen heeft hij geen enkele ervaring. Het is ongetwijfeld Mustapha die onze grootste uitdaging wordt. Aangezien de praktijklessen in het Frans verlopen (met eventuele vertaling voor Mustapha in het Djoula), heb ik besloten om mij op het vlak van de theoretische ondersteuning in de eerste plaats met Mustapha bezig te houden. Mustapha moet zo snel mogelijk Frans leren lezen en schrijven om zo zijn achterstand ten opzichte van de andere twee weg te werken. Het is wel de bedoeling dat de drie gasten mekaar op alle vlakken wederzijds ondersteunen en aanmoedigen.

Amadou en Mustapha bij het snijden van metaal


Georges Kouda, verantwoordelijke van de foyer 'Terre des Enfants'

Ondertussen ben ik ook gecontacteerd door Georges Kouda, de stichter en verantwoordelijke van de foyer ‘Terre des Enfants’ hier te Nouna. Zoals ik vorig jaar reeds aangehaald heb, is de huisvesting van leerlingen in Nouna een groot probleem. Leerlingen van binnen en buiten de provincie vinden in Nouna maar moeizaam een plaats waar ze rustig kunnen studeren zonder al te veel afgeleid te worden door de risico’s van de ‘grote’ stad. In de foyer ‘Terre des Enfants’ van Georges Kouda leven een 50-tal jongeren, waarvan de ouders moeite hebben om de huisvesting van hun kinderen te betalen, in gemeenschap samen. Het gaat om een 30-tal jongens en een 20-tal meisjes.

Zicht op de slaapzalen van de jongens

De foyer bestaat sinds 2002, het jaar waarin Georges Kouda, onderwijzer in het dorpje Bouni, met een 20-tal van zijn pupillen naar Nouna is verhuisd om hen te ondersteunen bij de toegang tot het eerste jaar middelbaar onderwijs. Sinds 2003 heeft Georges van de stad Nouna een terrein van 4700 m² ter beschikking gekregen waarop ondertussen met de hulp van een Franse vzw een hele infrastructuur is uitgebouwd om leerlingen te huisvesten. Zo beschikt de foyer vandaag de dag over 4 slaapzalen, 2 logementen, een bibliotheek, een keuken, een studiehal die ook kan dienst doen als eetzaal, twee containers die dienst doen als magazijn en een atelier.

De algemene vergadering bij het begin van het schooljaar

Een dergelijk initiatief kan natuurlijk altijd hulp gebruiken en Georges laat het dan ook niet na om mij zijn foyer voor te stellen. Op zaterdag 11 oktober 2008 breng ik een bezoek aan de foyer en tijdens de ‘algemene vergadering’ aan het begin van het schooljaar die die dag plaatsvindt, stel ik vast dat een 10-tal van mijn leerlingen op het CFP ook in de foyer verblijven. Ik ben natuurlijk niet de man van de grote middelen en vraag Georges wat ik concreet voor de foyer zou kunnen betekenen. Ik vertel hem van het lasatelier dat we gebouwd hebben en stel hem voor om eventueel wat uitrusting voor de foyer te fabriceren. Georges pikt hier gretig op in en zegt me dat een aantal schoolbanken altijd welkom zijn. Ik stel voor om drie schoolbanken te fabriceren, wat meteen ook een goede praktijkoefening is voor onze gasten in het atelier. Georges weet dit voorstel ten zeerste te appreciëren.

Leerlingen van de foyer 'Terre des Enfants'


Boureima en Amadou bij het lassen van onderdelen voor de schoolbanken

Zo gezegd, zo gedaan. Op maandag 20 oktober kan ik Innocent en onze leerjongens al meteen aan het werk zetten. Tegelijk zullen ze ook nog wat uitrusting voor het lasatelier zelf fabriceren, nl. drie tafeltjes met elk een stoel voor de theoretische lessen en een kast. Zelf neem ik Mustapha een aantal uren apart om zijn Frans bij te spijkeren.

Het plan van de schoolbanken op het bord van het atelier


Boureima, Mustapha, Innocent en Amadou op de schoolbanken die ze zelf gefabriceerd hebben

Op zaterdag 1 november 2008 zijn de drie schoolbanken klaar. De banken gaan echter niet de deur uit vooraleer ik een foto genomen heb van onze gasten op de schoolbanken die ze zelf hebben in elkaar gestoken. In de namiddag komen de leerlingen van de foyer de schoolbanken met ezel en kar ophalen. De drie banken zullen in de bibliotheek van de foyer geplaatst worden, waar ze hopelijk vele jaren zullen kunnen dienen…

De leerlingen van de foyer 'Terre des Enfants' met hun drie nieuwe schoolbanken