Week 07/04/08 – 13/04/08

Ondertussen is de paasvakantie voorbij en is het derde trimester op gang gekomen. Dit trimester zal echter maar acht weken duren, want einde mei is het schooljaar al gedaan. Begin juni moeten de leerlingen die in hun laatste jaar ‘bouwkunde’ en ‘elektronica’ zitten, immers in Ouagadougou hun eindexamens gaan afleggen. Aangezien voor de verbetering van deze examens leraren van over heel het land worden opgeroepen, worden ook voor de leerlingen die niet in het laatste jaar zitten, de lessen geschorst. Een schooljaar dat van oktober tot mei loopt, wordt in België wellicht als een lachertje beschouwd. Een dergelijk kort schooljaar is natuurlijk het gevolg van de regenperiode (van begin juli tot einde september) waarvan de Burkinese samenleving nog enorm afhankelijk is. Als leraar stel ik echter vast dat het een onmogelijke opgave is om in mijn klassen het wiskundeprogramma afgewerkt te krijgen.

De zes metalen kasten op de speelplaats van de lagere school van Biron

De metalen kasten voor de lagere school van Biron zijn nu reeds enkele weken klaar. Tijdens de week voor de paasvakantie zijn de bewoners van Biron de kasten met ezel en kar in het atelier in Nouna komen afhalen. De voorzitter van de oudervereniging van de lagere school heeft twee konvooien van telkens drie karren kunnen organiseren om de zes kasten over het 30-km-lange traject van Nouna naar Biron te transporteren. Op vrijdag 11 april zijn we in Biron uitgenodigd om feestelijk de sleutels van de kasten te komen overhandigen.

Het konvooi van ezels en karren voor het transport van de kasten


Het konvooi voor het atelier van Innocent


De derde kast wordt klaargezet voor transport.

Innocent en ik arriveren om 15u00 bij de lagere school van Biron. Na een hartelijke begroeting door de directeur en de voorzitter van de oudervereniging volgt eerst de ‘officiële’ ceremonie in een klaslokaal. Het dorp Biron bestaat uit respectievelijk de dorpen Biron-Bobo en Biron-Marka. Vele inwoners zijn komen opdagen en het klaslokaal zit goed vol. Verschillende mensen uiten hun dank voor de reparatie van de waterpomp en de schenking van de zes metalen kasten. Bij de sprekers zijn natuurlijk de directeur Bernard en de voorzitter van de oudervereniging Lassina, maar ook voor elk van de beide dorpen Biron-Bobo en Biron-Marka een verantwoordelijke van de boerenvereniging en een oude wijze.

In het klaslokaal van de officiële ceremonie


De directeur (in het zwart) bij zijn toespraak


Een oude knar uit Biron

Tot mijn grote verbazing en in tegenstelling tot de ceremonie in Swankui houden de sprekers geen lang betoog en ben ik zowaar diegene die het langste aan het woord is. Na mijn toespraak krijg ik van één van de oude wijzen een cadeau, nl. een traditionele outfit (met hoed). Ik word natuurlijk verzocht om deze ter plaatse over mijn kleren aan te trekken. Inderdaad vormt dit geen probleem, want de outfit blijkt een paar maten te groot te zijn.

De traditionele outfit wordt overhandigd.


De voorzitter van het oudercomité, de directeur, ikzelf (in een nieuw kleedje) en de oude wijze van Biron

Na deze ceremonie gaan we naar buiten voor de overhandiging van de sleutels. De zes kasten staan naast elkaar opgesteld op de ‘speelplaats’ tussen de twee klasgebouwen. De inwoners staan in een halve cirkel rond de kasten. De nummer die Innocent aan het handvat van elke kast had bevestigd om snel de juiste sleutel terug te vinden, blijkt op een of andere manier verwijderd te zijn, waardoor we even moeten zoeken welke sleutel nu weer bij welke kast hoort. Eenmaal dit in orde, nemen we nog een aantal foto’s met de kinderen. De kasten behoren nu officieel tot de lagere school van Biron.

De dorpsbewoners staan in een halve cirkel rond de kasten.


De sleutels worden geprobeerd en verdeeld.


Leerlingen van de lagere school van Biron, samen met de directeur en de voorzitter van het oudercomité voor de kasten

De overhandiging van de sleutels betekent echter nog niet het einde van de feestelijkheden. Op het dorpsplein is nog een ‘lutte traditionnelle’ voorzien met en door de kinderen en er zal ook nog een optreden van de maskers plaatsvinden. De ‘lutte traditionnelle’ blijkt een vorm van Afrikaans worstelen te zijn. Nadat de deelnemers een gekleurd touwtje rond hun middel gebonden krijgen, volgt een gevecht van man tegen man. Eerst zijn de meisjes aan de beurt, daarna de jongens. Elk gevecht wordt begeleid door het spel van de grillots. Aangezien de spelregels van worstelen mij onbekend zijn, veronderstel ik dat het de bedoeling is om de tegenstander op een of andere manier op de grond te krijgen. Het publiek gaat er in ieder geval helemaal in op. Op het einde van de kamp heb ik nog de eer om aan alle worstelaars kauwgom uit te delen.


De arena voor het worstelen


De deelnemers krijgen een gekleurd touwtje om hun middel gebonden.


Voor de kamp worden handen geschud.


Vervolgens kan de strijd losbarsten.

Een paar blauwe plekken en twee kauwgommen later, is het dan tijd voor het optreden van de maskers. Drie maskers zullen op de tonen en het ritme van de grillots hun danskunsten tonen. De drie mannen zijn van top tot teen met bladeren bedekt en twee van de drie hebben een grote kam op hun hoofd. De drie maskers dansen elk individueel, niet in groep. Oorspronkelijk vormen deze optredens een onderdeel van rituele gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld het ritueel dat aan het begin van het regenseizoen wordt gehouden om van de weergoden voldoende regen te verkrijgen. In sommige dorpen wordt er nog strikt aan deze traditie gehouden en zullen de maskers enkel te voorschijn komen bij echte rituele aangelegenheden. In andere dorpen, zoals in dit geval, gaat men losser met de traditie om en laat men de maskers ook bij andere gelegenheden optreden. De maskers verschillen van etnische groep tot etnische groep en vormen een belangrijk onderdeel van het Burkinees erfgoed.

De drie maskers die klaar staan om te dansen


Let vooral op het voetenwerk!


De grillots begeleiden de dans op hun instrumenten.


Tijdens de dans verliezen de maskers heel wat van hun veren.


Tijdens de dans

Het is nu meer dan vijf maanden geleden dat ik voor het eerst de lagere school van Biron bezocht heb. Op 09 november 2007 vertelde de directeur me over de problemen in zijn school. Ondertussen hebben we twee van deze problemen opgelost. Enerzijds is de waterpomp hersteld, waardoor de leerlingen en de dorpsbewoners zuiver water kunnen drinken. Anderzijds beschikt de school nu over zes metalen kasten om haar boeken en schriften in op te bergen. Op zich zijn dit geen wereldschokkende dingen, maar hele concrete interventies die een kleine gemeenschap ten goede komen en verder helpen. Aan de blijdschap die ik op de gezichten van de dorpsbewoners zie, denk ik dat dit zeker de moeite waard was en is. Hierbij zou ik dan nogmaals iedereen willen bedanken die een bijdrage heeft geleverd om deze werken mogelijk te maken. Dank jullie wel!! Het feest voor Biron is echter nog niet afgelopen, want binnenkort zullen ook de lekkende daken van de twee klasgebouwen hersteld worden. De vzw Afrant heeft toegezegd om de kosten voor de herstelling te dragen.