Week 21/04/08 – 27/04/08

Het is weeral een tijdje geleden dat ik nog in het dorp Goni gepasseerd ben, waar de vzw Afrant op dit moment een middelbare school aan het bouwen is. Ik beslis dan ook om vrijdagnamiddag op de werf de stand van zaken te gaan opmeten. Op weg naar Goni word ik aangenaam verrast. Voor het traject Nouna – Dara heeft men een nieuwe, rechte weg, dwars door de brousse aangelegd. Wat een verandering, dat gaat lekker vlot! Of het stuk tussen de dorpen Dara en Goni ook zal heraangelegd worden, is nog maar de vraag, aangezien deze weg tijdens het regenseizoen zo goed als zeker onder water staat.

Het schoolterrein van Goni (vlnr): de bureaus, het klasgebouw en de bibliotheek


Het gebouw met vier klaslokalen

De werken te Goni zijn goed gevorderd. Al de gebouwen zijn nu van een dak voorzien. Tijdens mijn bezoek zijn de arbeiders bezig de laatste twee woningen langs de buitenkant te bepleisteren. Vervolgens zullen alle muren nog met een bepaalde kleur afgewerkt worden. Langs de binnenkant resten er nog vloer- en schilderwerken. De verantwoordelijke van de werf kan echter nog geen precieze einddatum geven, wanneer de school volledig klaar zal zijn.

Pleisterwerken aan een leraarswoning


Pleisterwerken aan een leraarswoning


Pleisterwerken aan een leraarswoning

Wat de schaaklessen betreft, moet ik toegeven dat het aantal geïnteresseerde jongeren een beetje (fors) is teruggelopen (:-(), maar daarvoor heb ik één leerling in de plaats gekregen die met het oog op de verspreiding van het schaakspel hier in Nouna, misschien wel veel belangrijker is. Het gaat om de turnleraar, Eli Sankara, van het nabijgelegen College Charles Lwanga. Aangezien het schaakspel hier in Burkina Faso zo goed als onbekend is, heeft Eli nooit de kans gehad om het te leren. Ik kan nu gerust stellen dat hij reeds een eerste fase achter de rug heeft. Eli beheerst perfect de regels van het spel en weet hoe de verschillende stukken kunnen en mogen bewegen. Nu kan hij zich volledig op het eigenlijke spel concentreren. Ik probeer hem zo goed mogelijk te begeleiden, zodanig dat hij definitief door de schaakmicrobe gebeten wordt. Eli toont zich in ieder geval zeer gemotiveerd en heeft reeds aangekondigd dat er een dag zal komen dat hij mij zal verslaan. Ik kan alleen maar hopen dat deze dag snel zal komen. Het zal een hoogdag zijn voor het schaakspel in Burkina Faso.

Eli achter het schaakbord

Eli is afkomstig van Ouagadougou alwaar hij lid was van een atletiekclub. Hij is vast van plan om ook hier in Nouna met een atletiekclub te beginnen. Elke zondag, maandag en woensdag geeft hij training aan een aantal leerlingen van het college. Hij stelt echter vast dat zijn atleten veelal niet over de gepaste uitrusting beschikken, vooral de sportschoenen blijken een probleem te zijn. Veel leerlingen trainen dan ook op blote voeten. Eli weet me te vertellen dat tweedehands sportschoenen die uit Europa komen, van kwaliteit vaak beter zijn dan de nieuwe sportschoenen die men hier in Burkina kan kopen. Ik heb Eli dan ook beloofd om bij mijn terugkeer naar België een inspanning te doen om tweedehands sportschoenen voor zijn achttien atleten in te zamelen. Deze sportschoenen zal ik dan meenemen wanneer ik in september naar Burkina terugkeer.

De atleten van Eli


Groepstraining


In positie voor de honderd meter


En af!

Bij deze zou ik dan ook aan iedereen een oproep willen doen om eens in zijn kast te kijken om te zien of hij geen paar sportschoenen heeft staan dat nog in min of meer goede staat is en niet meer gebruikt wordt. Voor de meisjes ben ik op zoek naar de maten 39, 41 en 42, voor de jongens ben ik op zoek naar de maten 41 (3x), 42 (4x), 44 (4x) en 45 (4x). U kan mij altijd een seintje geven op mijn email-adres jonasmaas@hotmail.com en dan kom ik de schoenen zo snel mogelijk ophalen. Alvast hartelijk dank! De zwarte petjes die de atleten op de foto’s dragen, zijn geschonken door de muziekgroep Katastroof. Het was bij mijn rondgang door de Antwerpse wijk Zurenborg op zoek naar petjes dat een lid van de groep, Jos Hermans, me deze petjes cadeau heeft gedaan. Nen dikke merci hiervoor aan alle groepsleden van Katastroof! De petjes zullen de atleten alleszins behoeden voor een zonneslag…

Bij het verspringen...


Bij het verspringen


Eli schrijft de schoenmaten van zijn atleten op.


De atletiekclub 'Katastroof'

Week 14/04/08 – 20/04/08

En toen schiep God de hitte! Na een aarzelende start in het begin van de maand maart is de grote hitte nu wel degelijk gearriveerd. Ik moet zeggen dat temperaturen boven de 40°C toch lichtjes ongemakkelijk aanvoelen. Het is niet zozeer de warmte zelf, maar het gezweet en de plakkerigheid die ermee gepaard gaan. ’s Morgens wakker worden en vaststellen dat je kopkussen helemaal nat is, is minder fijn. Eenmaal het zweet opgedroogd, blijft er dan een lekkere zoutlaag op je voorhoofd achter. Hoewel er nu enkel warm tot heet water uit de kraan komt, kan een douche nog altijd wonderen doen. Tot overmaat van ramp neemt echter met de hitte ook het aantal stroom- en wateronderbrekingen toe. Dat betekent geen elektriciteit om de ventilator te laten draaien en geen water voor de verkwikkende douche. Het enige voordeel van de warmte is dat de was bijzonder snel droog is.

Lesgeven bij 42°C in de schaduw is niet vanzelfsprekend, maar ook weer niet onmogelijk. Ik heb de indruk dat de hitte mijn leerlingen alleen maar rumoeriger maakt, het bevordert de aandacht in ieder geval niet. Tijdens de laatste twee weken heb ik echter een veel treurigere vaststelling gedaan. Minstens tien van mijn leerlingen komen niet meer naar de lessen. Reden: ze hebben de laatste schijf van hun schoolgeld niet kunnen betalen. Als je weet dat het hier gaat om een bedrag van 75 000 CFA ofwel 112 €, dan sla je driedubbel achterover. Het bedrag is eenvoudig te groot, de ouders kunnen het niet betalen. Je vraagt je af hoe het mogelijk is.

Locatie voor het lasatelier voor aanvang van de werken

Toch is er ook nog goed nieuws. Sinds twee weken zijn we van start gegaan met de bouw van het atelier voor het lasproject. Het lasproject houdt twee zaken in: enerzijds de bouw en de uitrusting van een nieuw lasatelier, anderzijds de opleiding van kansarme jongeren tot lasser. Zo willen Innocent en ik vanaf oktober tenminste vier jongeren die geen kans hebben gehad om naar school te gaan, intensief begeleiden en hen de stiel van lasser aanleren. Innocent die reeds twintig jaar ervaring heeft in het vak, zal het praktische gedeelte voor zijn rekening nemen, wat meteen ook het zwaartepunt van de opleiding uitmaakt. Ikzelf zal de jongeren op theoretisch vlak ondersteunen met eenvoudige wiskunde en technisch tekenen.

Locatie voor het lasatelier voor aanvang van de werken


Locatie voor het lasatelier voor aanvang van de werken

Heel dit project heb ik in een dossier samengevat en ter financiering voorgelegd aan de vzw Afrant. Wat het atelier betreft, heb ik aan Salif Toé, een collega-leerkracht van me op het CFP, gevraagd om een bestek op te maken en een plan uit te tekenen. De vzw Afrant heeft het dossier ondertussen goedgekeurd en het geld voor de bouw van het atelier overgemaakt. Voor de bouw is een termijn van twee maanden voorzien, zodat het atelier reeds klaar zal zijn nog voor ik einde juni terug naar België keer. Nu rest ons nog om geld in te zamelen voor de aankoop van een aantal machines en didactisch materiaal. In ieder geval willen we bij mijn terugkomst in september ineens met het lasproject van start gaan.

Het lasatelier wordt gebouwd op twee percelen in het centrum van Nouna. Een eerste groot karwei was om de boom die op de scheidingslijn van de twee percelen staat, te verwijderen. Vervolgens is Salif met een aantal leerlingen van het CFP uit de richting bouwkunde gekomen om het plan van het atelier op het terrein uit te zetten. Eenmaal deze taak volbracht, heeft François, de eigenlijke aannemer, zijn arbeiders aan het werk gezet om de fundamenten uit te graven. Ondertussen zijn ook al natuurstenen voor de muren, stenen voor de fundamenten en grind op de werf aangebracht. Voorlopig verloopt alles heel vlot en zijn er nog geen onvoorziene problemen opgedoken.

Het team dat het plan op het terrein heeft uitgezet: (vlnr) François, Eric, Sonja, Salif en Hamidou


Tijdens de uitzetting van het plan op het terrein


Tijdens de uitzetting van het plan op het terrein


Tijdens de uitzetting van het plan op het terrein


Tijdens de uitzetting van het plan op het terrein


De werf tijdens de graafwerken


De werf tijdens de graafwerken


De werf tijdens de graafwerken

Week 07/04/08 – 13/04/08

Ondertussen is de paasvakantie voorbij en is het derde trimester op gang gekomen. Dit trimester zal echter maar acht weken duren, want einde mei is het schooljaar al gedaan. Begin juni moeten de leerlingen die in hun laatste jaar ‘bouwkunde’ en ‘elektronica’ zitten, immers in Ouagadougou hun eindexamens gaan afleggen. Aangezien voor de verbetering van deze examens leraren van over heel het land worden opgeroepen, worden ook voor de leerlingen die niet in het laatste jaar zitten, de lessen geschorst. Een schooljaar dat van oktober tot mei loopt, wordt in België wellicht als een lachertje beschouwd. Een dergelijk kort schooljaar is natuurlijk het gevolg van de regenperiode (van begin juli tot einde september) waarvan de Burkinese samenleving nog enorm afhankelijk is. Als leraar stel ik echter vast dat het een onmogelijke opgave is om in mijn klassen het wiskundeprogramma afgewerkt te krijgen.

De zes metalen kasten op de speelplaats van de lagere school van Biron

De metalen kasten voor de lagere school van Biron zijn nu reeds enkele weken klaar. Tijdens de week voor de paasvakantie zijn de bewoners van Biron de kasten met ezel en kar in het atelier in Nouna komen afhalen. De voorzitter van de oudervereniging van de lagere school heeft twee konvooien van telkens drie karren kunnen organiseren om de zes kasten over het 30-km-lange traject van Nouna naar Biron te transporteren. Op vrijdag 11 april zijn we in Biron uitgenodigd om feestelijk de sleutels van de kasten te komen overhandigen.

Het konvooi van ezels en karren voor het transport van de kasten


Het konvooi voor het atelier van Innocent


De derde kast wordt klaargezet voor transport.

Innocent en ik arriveren om 15u00 bij de lagere school van Biron. Na een hartelijke begroeting door de directeur en de voorzitter van de oudervereniging volgt eerst de ‘officiële’ ceremonie in een klaslokaal. Het dorp Biron bestaat uit respectievelijk de dorpen Biron-Bobo en Biron-Marka. Vele inwoners zijn komen opdagen en het klaslokaal zit goed vol. Verschillende mensen uiten hun dank voor de reparatie van de waterpomp en de schenking van de zes metalen kasten. Bij de sprekers zijn natuurlijk de directeur Bernard en de voorzitter van de oudervereniging Lassina, maar ook voor elk van de beide dorpen Biron-Bobo en Biron-Marka een verantwoordelijke van de boerenvereniging en een oude wijze.

In het klaslokaal van de officiële ceremonie


De directeur (in het zwart) bij zijn toespraak


Een oude knar uit Biron

Tot mijn grote verbazing en in tegenstelling tot de ceremonie in Swankui houden de sprekers geen lang betoog en ben ik zowaar diegene die het langste aan het woord is. Na mijn toespraak krijg ik van één van de oude wijzen een cadeau, nl. een traditionele outfit (met hoed). Ik word natuurlijk verzocht om deze ter plaatse over mijn kleren aan te trekken. Inderdaad vormt dit geen probleem, want de outfit blijkt een paar maten te groot te zijn.

De traditionele outfit wordt overhandigd.


De voorzitter van het oudercomité, de directeur, ikzelf (in een nieuw kleedje) en de oude wijze van Biron

Na deze ceremonie gaan we naar buiten voor de overhandiging van de sleutels. De zes kasten staan naast elkaar opgesteld op de ‘speelplaats’ tussen de twee klasgebouwen. De inwoners staan in een halve cirkel rond de kasten. De nummer die Innocent aan het handvat van elke kast had bevestigd om snel de juiste sleutel terug te vinden, blijkt op een of andere manier verwijderd te zijn, waardoor we even moeten zoeken welke sleutel nu weer bij welke kast hoort. Eenmaal dit in orde, nemen we nog een aantal foto’s met de kinderen. De kasten behoren nu officieel tot de lagere school van Biron.

De dorpsbewoners staan in een halve cirkel rond de kasten.


De sleutels worden geprobeerd en verdeeld.


Leerlingen van de lagere school van Biron, samen met de directeur en de voorzitter van het oudercomité voor de kasten

De overhandiging van de sleutels betekent echter nog niet het einde van de feestelijkheden. Op het dorpsplein is nog een ‘lutte traditionnelle’ voorzien met en door de kinderen en er zal ook nog een optreden van de maskers plaatsvinden. De ‘lutte traditionnelle’ blijkt een vorm van Afrikaans worstelen te zijn. Nadat de deelnemers een gekleurd touwtje rond hun middel gebonden krijgen, volgt een gevecht van man tegen man. Eerst zijn de meisjes aan de beurt, daarna de jongens. Elk gevecht wordt begeleid door het spel van de grillots. Aangezien de spelregels van worstelen mij onbekend zijn, veronderstel ik dat het de bedoeling is om de tegenstander op een of andere manier op de grond te krijgen. Het publiek gaat er in ieder geval helemaal in op. Op het einde van de kamp heb ik nog de eer om aan alle worstelaars kauwgom uit te delen.


De arena voor het worstelen


De deelnemers krijgen een gekleurd touwtje om hun middel gebonden.


Voor de kamp worden handen geschud.


Vervolgens kan de strijd losbarsten.

Een paar blauwe plekken en twee kauwgommen later, is het dan tijd voor het optreden van de maskers. Drie maskers zullen op de tonen en het ritme van de grillots hun danskunsten tonen. De drie mannen zijn van top tot teen met bladeren bedekt en twee van de drie hebben een grote kam op hun hoofd. De drie maskers dansen elk individueel, niet in groep. Oorspronkelijk vormen deze optredens een onderdeel van rituele gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld het ritueel dat aan het begin van het regenseizoen wordt gehouden om van de weergoden voldoende regen te verkrijgen. In sommige dorpen wordt er nog strikt aan deze traditie gehouden en zullen de maskers enkel te voorschijn komen bij echte rituele aangelegenheden. In andere dorpen, zoals in dit geval, gaat men losser met de traditie om en laat men de maskers ook bij andere gelegenheden optreden. De maskers verschillen van etnische groep tot etnische groep en vormen een belangrijk onderdeel van het Burkinees erfgoed.

De drie maskers die klaar staan om te dansen


Let vooral op het voetenwerk!


De grillots begeleiden de dans op hun instrumenten.


Tijdens de dans verliezen de maskers heel wat van hun veren.


Tijdens de dans

Het is nu meer dan vijf maanden geleden dat ik voor het eerst de lagere school van Biron bezocht heb. Op 09 november 2007 vertelde de directeur me over de problemen in zijn school. Ondertussen hebben we twee van deze problemen opgelost. Enerzijds is de waterpomp hersteld, waardoor de leerlingen en de dorpsbewoners zuiver water kunnen drinken. Anderzijds beschikt de school nu over zes metalen kasten om haar boeken en schriften in op te bergen. Op zich zijn dit geen wereldschokkende dingen, maar hele concrete interventies die een kleine gemeenschap ten goede komen en verder helpen. Aan de blijdschap die ik op de gezichten van de dorpsbewoners zie, denk ik dat dit zeker de moeite waard was en is. Hierbij zou ik dan nogmaals iedereen willen bedanken die een bijdrage heeft geleverd om deze werken mogelijk te maken. Dank jullie wel!! Het feest voor Biron is echter nog niet afgelopen, want binnenkort zullen ook de lekkende daken van de twee klasgebouwen hersteld worden. De vzw Afrant heeft toegezegd om de kosten voor de herstelling te dragen.