Uitrusting van de computerzaal op punt

Na twee weken de batterijen te hebben opgeladen in België, keer ik begin april terug naar Nouna. De computeropleiding voor leerkrachten is op dat moment drie maanden bezig. Ondertussen maken de stroomgeneratoren van de SONABEL (SOciété NAtional Burkinabè d’ELectricité) het weer al te bont. De hitte van het droge seizoen (tijdens de maanden maart-april-mei stijgen de temperaturen regelmatig boven 40°C) verhoogt in het algemeen de frequentie van de stroomuitval, maar dit jaar is de afdeling Nouna van de SONABEL toch echt goed op weg naar een nieuw nationaal record. Dit vinden de verantwoordelijken van de computerzaal allerminst prettig, want het zal niet de eerste keer zijn dat in Nouna een elektrisch apparaat de geest geeft ten gevolge van veelvuldig stroomfalen.

De computers (en hun gebruikers) snakken dan ook naar stroomregelaars. Een stroomregelaar is een elektrisch apparaat dat tussen het stopcontact en de computer wordt aangesloten om 1) de gebruiker van de computer te waarschuwen wanneer zich spanningswisselingen op het elektriciteitsnetwerk voordoen, 2) bij een volledige stroomonderbreking nog gedurende enkele minuten stroom te leveren zodat de gebruiker zijn werk kan opslaan en de computer veilig kan afsluiten en 3) bij een terugkeer van de stroom de computer te beschermen tegen overspanning. In België heb ik een dergelijke stroomregelaar nog nooit in gebruik gezien, maar stroomonderbrekingen zijn er natuurlijk eerder uitzonderlijk.

Stroomregelaar met verpakking


Stroomregelaar: achterkant

Om financiële steun voor de aankoop van deze stroomregelaars te verkrijgen, dien ik in december van 2009 een aanvraag in bij de wereldraad van de gemeente Zoersel. De wereldraad die kleinschalige projecten in het zuiden steunt, ziet deze maatregel wel zitten en mijn aanvraag wordt dan ook goedgekeurd. Op het einde van maart krijgt het computerproject een financiële injectie voor de aankoop van 11 stroomregelaars. In totaal zullen we uiteindelijk 22 stroomregelaars aankopen, weliswaar met een iets kleiner vermogen per apparaat (en dus ook een lagere prijs per apparaat). Het grotere aantal stroomregelaars is in de praktijk handiger, omdat we ze verspreid over de hele zaal kunnen inzetten. Nu sluiten we drie computers en/of beeldschermen aan op één stroomregelaar, terwijl we er in het oorspronkelijk plan eerst zes hadden voorzien per regelaar. Wij bedanken hierbij de wereldraad en de inwoners van Zoersel in naam van alle gebruikers van de computerklas.

De stroomregelaars worden onder de tafels geplaatst.





Hoewel voor het eerste werkjaar van het computerproject (= schooljaar 2009-2010) enkel een cursus voor de leerkrachten is voorzien, staat de voorzitter van de APJEK, Ousmane Nabaloum, te trappelen om in het derde trimester ook al met een cursus voor de leerlingen te beginnen. Dit is (financieel) mogelijk omdat we van het provinciaal atheneum, d.i. de school waar de computerklas is gehuisvest, een secretaresse ter beschikking krijgen die deze cursus zal geven. Op die manier kunnen een aantal leerlingen van de hogere klassen ook al dit schooljaar meeproeven van het computerproject. Ik kan dit alleen maar toejuichen!

Computerles voor de leerlingen


Computerles voor de leerlingen

Ondertussen zijn ook nog hoezen aangekocht om het computermateriaal te beschermen tegen het stof. Zelfs al heeft de computerklas vensters in haar ramen, het stof vindt toch haar weg naar binnen. Zo hebben elke computer, elk scherm en elk klavier nu dan ook hun eigen overtrek.

Computerset zonder hoezen


Computerset met hoezen

Het einde van het schooljaar nadert, maar dat betekent niet dat de APJEK met haar duimen zal draaien. Tijdens de vakantiemaanden wordt in de computerklas een cursus georganiseerd voor al wie zin heeft om zijn informaticakennis op punt te stellen. Dit weliswaar tegen een zéér democratische prijs. En zo kijk ik op het einde van het eerste werkjaar terug op een aangename samenwerking met de APJEK. Deze vereniging heeft onder de aanstekelijke leiding van haar voorzitter alles in het werk gesteld om het computerproject van de grond te krijgen, waarvoor mijn dank. Het goede werk en bijhorende resultaat stemt hoopvol voor de toekomst en voor een verdere vruchtbare samenwerking met de APJEK. Het mag duidelijk zijn dat de Burkinese samenleving nood heeft aan dergelijke verenigingen die gedragen worden door gemotiveerde mensen die op een correcte manier hun steentje willen bijdragen aan de opbouw van hun land.

Het idee om de computerklas om te vormen tot een internetcafé blijft voorlopig in de koelkast. Het enthousiasme van de voorzitter Ousmane is soms moeilijk in te tomen, maar ik leg er steeds weer de nadruk op dat het project de tijd moet krijgen om te groeien. Het computermateriaal blijft ook het volgend schooljaar nog gewoon in de leegstaande biologieklas van het provinciaal atheneum (wat trouwens een zeer goede computerklas is) waar het zal dienen voor vorming van de leerlingen. Dit geeft ook aan de APJEK de tijd om ervaring met allerhande computerproblemen op te doen en tegelijkertijd ook te groeien naar financiële autonomie. Wat betreft dit laatste, kunnen we haar een duwtje in de rug geven met de gift van twee fotokopieerapparaten. Wanneer dit alles goed verloopt, is weeral een belangrijke stap gezet op weg naar de opening van een degelijk internetcafé in Nouna.

Computeropleiding van start

Eind januari is de opleiding voor leerkrachten in de gloednieuwe computerzaal van start gegaan. Deze opleiding wordt georganiseerd door de ‘Association des Professeurs pour une Jeunesse Eveillée dans la Kossi’ (APJEK). Nog even herhalen dat de computerklas is ondergebracht in een niet uitgeruste en dus niet gebruikte biologieklas van het provinciaal atheneum te Nouna en is ingericht om op lange termijn leerlingen van de verschillende middelbare scholen in Nouna te onderrichten op het vlak van informatica. In een eerste fase zullen echter de leerkrachten gevormd worden. We stelden immers vast dat bij veel leerkrachten de kennis van moderne informaticamiddelen ontbreekt. Bovendien zijn de leerkrachten natuurlijk sleutelfiguren om hun leerlingen te motiveren om niet met hun duimen te zitten draaien, maar wel nieuwe dingen te leren, zo ook op het vlak van informatica. Zodoende worden deze leerkrachten het uithangbord van de computerklas en kunnen ze zelfs, voor wie zich daartoe geroepen voelt, de taak op zich nemen om zelf aan de leerlingen computerles te geven.

De gloednieuwe computerzaal

De computeropleiding wordt georganiseerd in de vorm van avondcursus in de loop van de week, waarbij de deelnemers kunnen kiezen tussen twee groepen van maximum 15 personen: ofwel maandag- en woensdagavond, ofwel dinsdag- en donderdagavond. Elke sessie duurt twee uur, dus een deelnemer krijgt in totaal 2 x 2 uur = 4 uur computerles per week. De opleiding loopt van januari tot einde mei en is gratis voor de leden van de APJEK. Voor de leerkrachten die geen lid zijn, is de inschrijvingsprijs 10000 FCFA ofwel 15 €. Ousmane Nabaloum, de voorzitter van de APJEK, heeft een gemotiveerde lesgever kunnen strikken in de persoon van Jean-Emmanuel die overdag als boekhouder werkt op het Centre de Recherche en Santé van Nouna. Tegelijk heeft Ousmane in de vijf middelbare scholen die Nouna rijk is, verantwoordelijken van de APJEK aangeduid. Elke verantwoordelijke heeft de taak om in zijn onderwijsinstelling de leerkrachten warm te maken voor de opleiding.

Lesgever Jean-Emmanuel


Jean-Emmanuel geeft les in de computerklas.

In het begin komt de opleiding, ondanks de reclamecampagne, een beetje moeizaam op gang, omdat veel leerkrachten maar niet kunnen geloven dat er effectief voor hen een computeropleiding wordt georganiseerd. Negatieve ervaringen in het verleden waarbij er loze beloften zijn gedaan, hebben een klimaat van scepticisme doen ontstaan. Nieuwsgierig komen ze één voor één een kijkje nemen in de computerklas om zich met hun eigen ogen van de waarheid te vergewissen. Deze aarzelende houding verhindert echter niet dat het nieuws zich als een lopend vuurtje onder de leerkrachten verspreidt, zelfs op provinciaal niveau. De directeurs van de middelbare scholen uit de provincie reageren enthousiast en spreken Ousmane aan om hem te vragen of ook zij, en hun ploeg van leerkrachten, die opleiding niet kunnen volgen.

Leerkrachten krijgen les in de computerklas.


Leerkrachten krijgen les in de computerklas.

Aangezien bij veel leerkrachten de basiskennis van informatica ontbreekt, wil de vorming zeker geen ingewikkelde zaken behandelen. Concreet spitst de opleiding zich toe op drie basismodules van het Office-pakket, nl. Word, Excel en Power-point. Deze praktische toepassingen laten toe de drempelvrees voor een computer weg te nemen en maken aan de leerkrachten ook duidelijk dat werken met een computer heel wat voordelen te bieden heeft. Diegenen die Word en Excel al onder de knie hebben, kunnen later voor Powerpoint nog inspringen. Zo zijn er op dit moment dus twee groepen les aan het volgen, nl. een groep van 15 personen en een groep van 7 personen.

Leerkrachten krijgen les in de computerklas.

Bij de organisatie van deze avondcursus komen spijtig genoeg ook enkele pijnpunten aan de oppervlakte, waar je als organisator maar weinig aan kunt veranderen. Zo kunnen heel wat leerkrachten, ondanks hun interesse, niet deelnemen aan de cursus, omdat ze ’s avonds zelf bijles geven, hetzij in avondschool, hetzij privé. Dit is heel begrijpelijk, aangezien deze mensen hun behaalde diploma op financieel vlak natuurlijk zo veel mogelijk willen laten renderen. Een tweede pijnpunt zijn de stroompannes die de cursus met de regelmaat van de klok verstoren. Bovendien durft de spanning op het elektriciteitsnetwerk wel eens op en neer gaan. Aangezien het weinig waarschijnlijk is dat dit probleem op korte termijn zal verholpen worden, is het noodzakelijk om spanningsregelaars te plaatsen om het computermateriaal te beschermen.

Op 24 februari heeft het computerproject het geluk haar hoofdsponsor Eric Deckers te mogen begroeten. Het is altijd fijn om aan sponsoren te kunnen laten zien dat hun geld goed besteed is en Ousmane is als voorzitter van de APJEK erg gebrand op het bezoek van Eric aan de computerklas. Tijdens dit bezoek stelt Eric vast dat het goed is en er wordt logischerwijze ook de vraag gesteld naar de mogelijkheid van een internetverbinding. Internet is inderdaad een venster op de wereld, maar ook een venster dat op dit moment in Nouna niet goedkoop is. Ikzelf leg er bij Ousmane die hardop van internet droomt, steeds de nadruk op dat het computerproject de tijd moet krijgen om te groeien, stap voor stap. Het idee om de computerklas tot internetcafé om te vormen, waar mensen opleidingen kunnen volgen en op internet kunnen surfen, is interessant, maar kan niet zonder vooraf een degelijke financiële analyse te maken. Het uitbaten van een echt internetcafé is immers veel complexer dan het beheren van een ‘simpele’ computerklas.

Ousmane Nabaloum, voorzitter van de APJEK, en Eric Deckers

Scholen in Kaminiankoro en Bwanekuy

Op dinsdag 19 januari 2010 gaat het richting lagere school van het dorp Kaminiankoro voor een laatste inspectie van de renovatiewerken die Afrant heeft gefinancierd. In feite gaat het om een formaliteit, want de werken zijn reeds afgerond sinds augustus 2009, maar de ‘inhuldiging’ is steeds weer uitgesteld omwille van de moeilijke bereikbaarheid van het dorp in het najaar door wateroverlast en een drukke agenda. Toen ik de lagere school van Kaminiankoro in oktober 2008 bezocht, waren de pijnpunten aan het gebouw overduidelijk. Een goede ventilatie stelde een probleem, want de ramen van de drie klaslokalen waren veel te klein. In elk lokaal krijgen immers tot meer dan 60 leerlingen als sardientjes in een blik les. Bovendien was de staat van de betonnen vloer in de klassen allesbehalve. Op sommige plaatsen ontbrak de bovenste laag beton, waardoor de vloer helemaal niet meer vlak was. Tenslotte bleek ook het dak in belabberde staat, een probleem dat wel vaker voorkomt, en dreigde de bepleistering aan één van de buitenmuren eraf te donderen. Hoewel abbé Simon Konkobo, de priester die de financiën van het bisdom Nouna beheert en tevens afkomstig van Kaminiankoro, een aantal kleine correcties voorstelde, was ik eerder voorstander van een algehele renovatie. Dus werd er een dossier voor de renovatiewerken opgesteld en Afrant keurde enkele weken later dit dossier goed. Tijdens de kerstvakantie van 2008 gingen de werken van start.

September 2008: de lagere school van Kaminiankoro


September 2008: de vloer in een klaslokaal van de lagere school van Kaminiankoro

Op dinsdagnamiddag rijden abbé Konkobo en ikzelf in het gezelschap van de inspecteur van het lager onderwijs en de vorige directeur van de lagere school van Kaminiankoro (die dit jaar naar Nouna is overgeplaatst) dus naar Kaminiankoro op zo’n 20 km van Nouna. Het is zeker niet mijn bedoeling om ons bezoek aan de school al te lang te laten duren. Ik wil mij gewoon van het eindresultaat van de renovatiewerken vergewissen en voor het dossier het bewijs op foto vastleggen. Dat is echter buiten de lokale bevolking gerekend. We worden ontvangen door een waar feestcomité. Zoals het bij een plechtige inhuldiging hoort, wordt er een hele serie toespraken afgewerkt. Ook ik mag daarbij nog eens het beste van mezelf geven.

Leerlingen en ouders staan ons op te wachten aan de school.


Het ontvangstcomité van Kaminiankoro (rechts)

Daarna inspecteren we de toestand van het schoolgebouw en zien dat het goed is. Al de ramen zijn vervangen door een groter model. Op die manier kan dus voldoende zuurstof binnenwaaien om de kleine grijze cellen behoorlijk te doen werken. In de drie klaslokalen ligt nu terug een vlakke vloer, de dakplaten zijn vervangen en de buitenmuren zijn opnieuw bepleisterd. Meteen maak ik van de gelegenheid gebruik om aan de directie nog een heel aantal schriften van Samson te overhandigen.

Januari 2010: de lagere school van Kaminiankoro


Januari 2010: de vloer werd mooi hersteld.


Januari 2010: de bepleistering valt er niet meer af en het dak werd opnieuw gelegd.


Het schoolmateriaal wordt aan de leerkrachten overhandigd.

Vervolgens is het tijd om de gasten met geschenken te overladen. Ik word de trotse eigenaar van een schaap. Ondanks het feit dat abbé Konkobo zo snel mogelijk naar huis wil vertrekken om een voetbalmatch van de nationale ploeg van Burkina Faso te volgen, kunnen we niet vertrekken zonder eerst rijkelijk te eten en te drinken. Wat op het eerste zicht een droge inspectie leek, werd toch een fijne namiddag…

Ik word de trotse eigenaar van een schaap.

Op zaterdag 23 januari trek ik samen met abbé Samuel Traoré naar Bwanekuy, een dorp op enkele kilometers van de grens met Mali. In Bwanekuy heeft Afrant in de loop van het schooljaar 2008-2009 een lagere school gebouwd. Dit dorp ligt op zo’n 50 km ten westen van Nouna, dus dat betekent een eindje rijden op de brommer, maar de weg valt al bij al wel goed mee. We doen het rustig aan en om te vermijden dat ons bezoek aan de school een race tegen de klok wordt, breng ik zaterdagavond de nacht door in de ‘pastorie’ van Zekuy bij abbé Samuel en abbé Rémi. Voor de inwoners van Zekuy is de winter geen pretje, want ’s nachts kan de temperatuur er wel tot 9°C dalen. En eerlijk gezegd, na twee Burkinese winters te hebben meegemaakt voelt dat voor mij ook al behoorlijk koud aan.

Bomen zorgen voor schaduw voor de lagere school van Bwanekuy.

Ons bezoek aan de lagere school van Bwanekuy is onaangekondigd en daar ben ik eigenlijk niet rouwig om, want dan wordt niet het hele dorp op stelten gezet. Ik wil immers maar snel even de school met mijn eigen ogen zien. Twee jaar geleden bezocht ik met Eric Deckers Bwanekuy en toen werden we geconfronteerd met een eigenaardige situatie. Werkmannen waren bezig in het midden van de brousse een aantal toiletten te metsen zonder dat er sprake was van een deftig schoolgebouw. In die periode moest de directeur zich nog met een lemen hangar tevredenstellen als locatie om zijn leerlingen te onderwijzen. De toiletten bleken gefinancierd door een Deens gezondheidsproject.

De wetenschappen zijn doorgedrongen tot Bwanekuy.

Heden ten dage heeft de lemen hangar echter plaatsgemaakt voor een stevig stenen schoolgebouw met drie klaslokalen en een bergruimte. Bovendien zijn ook drie woningen voorzien om de onderwijzers te huisvesten. Bij het binnenrijden van Bwanekuy is de school het eerste wat we zien. We worden ontvangen door de directeur die reeds vijf jaar in Bwanekuy lesgeeft en zijn collega-leerkracht. Voorlopig zijn er door het ministerie van onderwijs maar twee onderwijzers aan de school toegewezen.

De woning van de directeur

Ik ben vooral tevreden over de inplanting van de drie woningen rond de school. De woningen zijn op voldoende grote afstand van de school en van elkaar gebouwd om de privacy van elke onderwijzer te garanderen. Ook staan er voor de school heel wat bomen die voor veel schaduw zorgen. Het voorzien van schaduw is onontbeerlijk in een land waar de zon haar kracht onverbiddelijk laat blijken. Ook voor de leerlingen van Bwanekuy heb ik nog zo’n 200-tal schriftjes meegenomen om mooi tussen de lijntjes te leren schrijven. De directeur zegt me dat deze goed van pas zullen komen, want de schriften die men van het ministerie ontvangen heeft, zijn op en zelfs wanneer de ouders het geld hebben om nog schriftjes bij te kopen (wat veeleer uitzonderlijk is), zijn dergelijke schriftjes niet altijd beschikbaar.